Do zadań Działu Metodycznego i Instytucji Pomocy Społecznej należy:
- sporządzanie not księgowych oraz rozliczeń za pobyt w dziecka w pieczy zastępczej obciążających powiat/gminę właściwą do ponoszenia wydatków za pobyt w dziecka w pieczy zastępczej,
- wspieranie organizowania opieki w rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej, udzielanie pomocy pieniężnej na pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci, sporządzanie list wypłat należnych świadczeń,
- sporządzanie umów dot. pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, w tym specjalistycznej oraz pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego, prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz zatrudnienia osoby do pomocy przy sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich,
- sporządzanie porozumień pomiędzy powiatami w sprawie finansowania pobytu dziecka w pieczy zastępczej,
- prowadzenie spraw związanych z ponoszeniem opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej przez rodziców biologicznych,
- pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w instytucjonalnej pieczy zastępczej oraz rodzinnej, placówkach opiekuńczo-wychowawczych i w rodzinach zastępczych, również na terenie innego powiatu,
- przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, zagospodarowanie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym rodziny zastępcze, placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze,
- pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia, młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie,
- umieszczanie osób skierowanych do domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym,
- wydawanie skierowań o umieszczeniu dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej,
- udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach,
- szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu,
- doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z terenu powiatu,
- podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych,
- sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego,
- sporządzanie zgodnie z art. 16 a ustawy o pomocy społecznej oceny zasobów pomocy społecznej,
- współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi w obszarze pomocy społecznej i pieczy zastępczej,
- prowadzenie mieszkań treningowych oraz wydawanie decyzji o umieszczeniu i odpłatności za pobyt w nich dzieci z rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej,
- realizacja programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc domową.